Initiatiefnemers
Het project werd in 2014 ingediend door het Technisch Instituut Sint-Carolus te Sint-Niklaas. Het is een grote school met tso- en bso-richtingen en telt in het totaal ongeveer 2100 leerlingen, waarvan zo’n 1400 in het beroepsonderwijs.
Beginsituatie
Het project richt zich naar het tweede beroepsvoorbereidend leerjaar (2BVL). In het tweede jaar worden de richtingen ‘mode–voeding/verzorging’, ‘sociale & technische vorming’ en ‘techniek-wetenschappen’ georganiseerd. Ongeveer 45% van de leerlingen in de eerste graad beantwoorden aan de GOK-criteria.
Doelstelling en concretisering
Algemeen is @yourservice (sinds 2018 werd een naamsverandering doorgevoerd, nl. ‘Flash!’) een vakoverschrijdend taal- en leesbevorderingsproject met aandacht voor de beroepskeuze in de B-stroom. Het richt zich naar leerlingen in het beroepsvoorbereidend leerjaar (2BVL) en probeert een ‘taalbeleving’ te realiseren op maat van deze leerlingen. Het wil hiermee bijdragen tot het zorgtraject van de school.
Deze algemene doelstelling werd vertaald in volgende subdoelstellingen:
– het aanmaken van geschikte leesboeken met aangepast leesniveau voor leerlingen uit de B-stroom. De leerlingen bedenken en schrijven onder begeleiding verhalen op hun maat, gesitueerd in hun leefwereld;
– de taalvaardigheid van de leerlingen verhogen door de ‘zin’ om te lezen te stimuleren. Dit door hen in contact te brengen met een divers aanbod;
– de leerlingen kennis laten opdoen over studiekeuze en de keuze leren verwoorden. Ontmoetingen met ervaringsdeskundigen uit de zorgsector worden ingebouwd;
– leerlingen laten schitteren. Aantonen dat met de nodige zorg en een aanpak op maat, ook zij heel wat in hun mars hebben. En dat ze daar fier mogen op zijn.
Om deze doelstellingen te bereiken werden een aantal activiteiten opgezet die zich in belangrijke mate jaarlijks herhalen:
– Een verhaal schrijven. Deze activiteit wordt begeleid door een externe schrijver (o.a. Frank Pollet). In een schrijfworkshop ervaren leerlingen hoe je een verhaal schrijft, hoe je spanning kan opbouwen, welke spelregels moeten gerespecteerd worden. Men laat het verhaal uit de kinderen zelf komen. Na een paar jaar werd meer aandacht gegeven aan de ‘beeldtaal’ wat in 2018 uitmondde in een fotoverhaal. De boekjes worden gebundeld in een boekenbox, later in een bibtas.
– Het toonmoment. Elk schooljaar wordt het project afgesloten met een groot toonmoment. Het is een heel feestelijk gebeuren. Ongeveer 250 leerlingen en ouders zijn aanwezig. Het is de dag dat de leerlingen van 2BVL schitteren. Bv. elke leerling krijgt een badge en ster op de vloer, de aanwezigheid van een bekende Vlaming, een fotosessie, etc. Via dans, zang, toneeltjes, interviews en filmfragmenten worden de verhalen die de leerlingen schreven voorgesteld. De Carolusband (zingende leerkrachten) zorgen voor een muzikaal intermezzo. Deze slotactiviteit is een echt communicatiemiddel zowel naar ouders, school en externen.
– Boeken beoordelen en bezoek aan bibliotheek. Tijdens een introductieworkshop worden leerlingen warm gemaakt voor boeken en leren zij de diversiteit aan boeken kennen. Zij leren dat achter een saaie kaft een boeiend boek kan schuilen en dat een boek niet altijd een verhaal brengt maar ook over chocolade kan gaan, enz. Nadat deze interesse geprikkeld is, wordt een bezoek aan de bibliotheek gebracht waar ze allerlei opdrachten krijgen. Tijdens een bibspel leren leerlingen dat je er ook de PC kunt gebruiken, er rustig kunt studeren, enz. Aanvankelijk werd deze activiteit begeleid door een externe, later namen de leerkrachten dit zelf op.
– Voorlezen aan kleuters. De leerlingen gaan in kleine groepjes naar verschillende kleuterklasjes. Zij bereiden niet enkel een verhaaltje voor, maar ook enkele knutselactiviteiten waarbij zij stappenplannen moeten lezen en volgen.
– Lezen en zingen in het rusthuis. Eerst zijn er vertelmomenten en daarna wordt in gesprek gegaan met de bewoners van het rusthuis. Voor veel leerlingen was dit een eerste contact met een zorginstelling en met bejaarden.
– Lunchmeeting. Leerlingen van het zesde jaar secundair, die al gekozen hebben voor een bepaalde richting, komen hierover vertellen.
– Stripwandeling. Er werd een stripwandeling in Antwerpen uitgewerkt door de leerkrachten.
Vanaf het vierde werkjaar werd hetproject klasoverstijgend uitgevoerd. Leerlingen leerden hierdoor samenwerken en het werd ook mogelijk om op de interesses van de leerlingen in te spelen. Zij kunnen kiezen voor een bepaald genre van verhaal.
Geboekte vooruitgang
Algemeen wordt vastgesteld dat -sinds het project loopt- er binnen de school nog meer ingezet wordt op taal, ook in de andere studierichtingen. Zo startte 1B met het schrijven van verhalen. Het is als een olievlek; de mindset van de leerkrachten is veranderd. Ook breder dan de taalontwikkeling kent het project effect. Zo wordt het projectmatig werken bij andere projecten en initiatieven gebruikt (bv. in A-klas). De school zocht naar adequate manieren van evalueren en startte met Diataal (diagnostische volgtoetsen voor taal en rekenen), waardoor het mogelijk wordt om de evolutie inzake taalontwikkeling te meten. Doorheen de vijf jaar werd ingezet op meer communicatie over het project met mede-leerkrachten, externe partners, ouders en leerlingen. Het werken met een stuurgroep van van vier leerkrachten versterkte het project en de teamwerking aanzienlijk.
Bekeken per subdoelstelling worden volgende resultaten geboekt:
– De boekjes die werden geschreven, maken deel uit van de schoolbib en worden regelmatig uitgeleend, ook aan ex-okanleerlingen.
– Het leesaanbod voor 2BVL werd verbreed door hen met een divers aanbod in contact te brengen en te leren kiezen.
– De link tussen taalstimulering en studiekeuze wordt gelegd tijdens het voorlezen aan kleuters en aan bejaarden in een zorginstelling.
– Leerlingen schitteren tijdens de workshops waarin ze eigen ideeën uitwerken en vooral tijdens het toonmoment. Dit laat zich voelen in een groter zelfvertrouwen.
Hefbomen en moeilijkheden
Het project kent een aantal belangrijke hefbomen. Vooreerst staat het project niet los van de andere acties binnen de school, maar past het binnen het zorgtraject van de school; het kent een grote gedragenheid binnen de school en kan rekenen op enthousiaste trekkers die open staan voor nieuwe inzichten uit vorming en opvolging.
Er deden zich ook een paar moeilijkheden voor:
– het maken van de boekenbox was te tijdrovend. Deze werden gezaagd door 1B en gelijmd en versierd door 2BVL. Op voorstel van de leerkrachten werd de boekenbox vervangen door bibtas. Dit sluit beter aan bij de afdeling ‘mode’;
– In de beginperiode diende de stageplaats als het ware als decor voor het verhaal dat met de leerlingen werd geschreven. Dit vroeg een enorme tijdsinvestering. Later werd gewerkt met getuigenissen (o.a. familiehulp) en wordt de studiekeuze geïntegreerd in het studiekeuzeproject.
– het begeleiden van de leerlingen bij het schrijven van een verhaal vraagt een deskundigheid die de leerkrachten moeilijk kunnen bieden. De overstap naar een fotoverhaal ligt mogelijks meer binnen het bereik;
– ondanks de inspanningen die het project doet, krijgt het weinig uitstraling buiten de schoolmuren. De school zoekt hier actief naar ondersteuning om het project meer zichtbaar te maken.
Voortzetting van project
Op het einde van het vijfde werkjaar kende het project een sterke verankering in de werking van de school. Bv. Het project werd geïntegreerd in de projectweek in maart. Hierdoor werden de leerlingen ondergedompeld in het project en vielen er minder reguliere lessen weg. Het werken met een stuurgroep leidde tot een grotere bekendheid van en een sterkere participatie van leerkrachten aan het project. Enkel voor de schrijfactiviteit zoekt men nog naar externe middelen (bv. Serviceclubs).
Contactgegevens
Technisch Instituut Sint-Carolus, Hospitaalstraat 2, 9100 Sint-Niklaas 03/7805123.
Contactpersonen: Sara Huyghe – sara.huyghe@sint-carolus.be
Sofie Dhondt – sofie.dhondt@sint-carolus.be