Initiatiefnemers
Het project werd in 2009 ingediend door het schoolopbouwwerk van de gemeente Houthalen-Helchteren. Het schoolopbouwwerk voerde binnen scholen van de verschillende netten het kleuterproject uit. In het kader dit project werkten de schoolopbouwwerkers wekelijks met de scholen. De aanvraag betrof een specifieke actie van het project, nl. de educatieve uitstappen.
Beginsituatie
Het kleuterproject werd gefinancierd door de gemeente en het flankerend onderwijsbeleid. De bijkomende steun van de Stichting werd ingezet om educatieve uitstappen te realiseren die kaderen binnen dit kleuterproject. Dit is een netoverschrijdend project waarbij volgende scholen betrokken waren: Gemeenschapsonderwijs Euroschool De Mozaïek (4-jarigen), Gemeenschapsonderwijs Euroschool De Mozaïek (5-jarigen), Gemeentelijke Basisschool ’t Centrum (5-jarigen), Vrije Basisschool De Schakel (5-jarigen), Vrije Basisschool Lillo (5-jarigen) en de Vrije Basisschool Meulenberg (5-jarigen).
In 2009 zijn er 2,5 VTE schoolopbouwwerkers werkzaam binnen het kleuterproject; zij organiseren de uitstappen.
Doelstelling en concretisering
Met het kleuterproject worden ouders van (vier- en) vijfjarige kleuters nauw betrokken bij het onderwijsgebeuren van hun kind om zo de overstap naar het eerste leerjaar vlotter te laten verlopen. Dit project heeft volgende doelstellingen: taalstimulering, ouderbetrokkenheid, kleuterparticipatie en gelijke onderwijskansen.
Jaarlijks werden binnen het project voor de kleuters en hun ouders een aantal uitstappen georganiseerd naar een vier à zeven bestemmingen. Elk jaar vallen bepaalde bestemmingen weg (o.a. wegens te ver, niet aangepast aan de doelgroep, enz.) en komen er nieuwe bij. Bestemmingen die tijdens de projectduur werden gekozen zijn: Technopolis, Literair Museum, Vertelcarrousel, Bokrijk – op stap met de aardmannetjes, filmvoorstelling in Cultureel Centrum – schoolvoorstelling voor kleuters, Speelgoedmuseum Mechelen, Sprookjesbos Efteling, Dierenpark Planckendael, Boerderij in Peer, Het Africamuseum in Tervuren e.a.
Deze uitstappen worden door de schoolopbouwwerkers en leerkrachten goed voorbereid zodat de interactie en de taalstimulering optimaal verlopen.
Alle uitstappen werden gepland tijdens de schooluren; aan deze uitstappen participeren ook de leerkrachten. De ouders worden van in het begin van het schooljaar geïnformeerd over de uitstappen. Zij die regelmatig naar het kleuterproject komen worden ook tussendoor nog aangemoedigd om deel te nemen aan de uitstappen. Dit gebeurt o.a. door een briefje mee te geven naar huis, een telefoontje of sms-je te plegen. Het aantal participerende kinderen en ouders varieert per activiteit en groep tussen 5 en 44 voor de kinderen en 4 en 23 voor de ouders.
Geboekte vooruitgang
Zowel de schoolopbouwwerkers als de leerkrachten vinden dat de na te streven doelstellingen, nl. het verbeteren van de betrokkenheid van de ouders, de relatie ouders en leerkrachten, de interactie kinderen-ouders en de taalstimulering, met de uitstappen gerealiseerd worden.
Uit debevraging rond de tevredenheid van ouders blijkt dat de ouders zeer tevreden zijn over het aanbod en de inhoud van de uitstappen; er is een meer open communicatie tussen leerkrachten en ouders; ouders krijgen een beter zicht op het educatieve aanbod en ondernemen zelf uitstappen; er ontwikkelen zich vriendschappen tussen de ouders; ouders, leerkrachten en projectmedewerkers stellen vast dat de kleuters bij de meeste uitstappen veel bijleren op het vlak van indrukken en ervaringen; leerkrachten ervaren dat de kleuters de dagen na de activiteiten meer woordenschat gebruiken die verband houdt met de activiteit. Verder wordt opgemerkt dat deze activiteiten ook bijdragen tot andere initiatieven en o.m. stimuleren om de thuistaal te verrijken (bv. zo werden de vertaalplaten (uit Klasse) doorgegeven aan de ouders).
Niet verwachte effecten
Een aantal directies geeft aan dat omwille van de intensieve samenwerking met de ouders, ook de ouderbetrokkenheid van eerder moeilijk te bereiken ouders, door blijft groeien gedurende de verdere schoolloopbaan in de basisschool. Door hun regelmatige aanwezigheid in de school, hebben de ouders meer vertrouwen in de school en is de schooldrempel verlaagd. De leerkrachten staan ook meer open voor de ouders, waardoor ook moeilijkere gesprekken gemoedelijker kunnen verlopen.
Hefbomen en moeilijkheden
Zeer positief is dat de uitstappen ingebed zitten in een breder project met wekelijkse activiteiten. Het geeft de mogelijkheid om de uitstappen beter bekend te maken bij de ouders en ze ook goed voor te bereiden zodat de doelstellingen maximaal kunnen worden gerealiseerd.
Op praktisch vlak drongen zich een aantal verbeterpunten op. Zo vonden de schoolopbouwwerkers het nodig dat de communicatie met de bezoekplaatsen werd verbeterd (o.a. preciezere formulering van de verwachtingen, motivering waarom de ouders meekomen). Omwille van het weer werden een aantal uitstappen gepland in het derde trimester. Maar deze is kort en ook een drukke periode in de scholen. Het aantal bezoeken werd gereduceerd tot vier per jaar en meer gespreid over het schooljaar. Voor sommige blijft dit op het einde van het schooljaar (vanaf mei/juni jonge diertjes op de boerderij). Een aantal locaties werd geschrapt omdat zij niet geschikt zijn voor grote groepen, geen meerwaarde hebben of er onvoldoende middelen voor zijn. Voor de nieuwe locaties werden duidelijke criteria gehanteerd: o.a. meerwaarde naar taalaanbod en aansluiting bij thema dat op dat moment leeft in de school.
Bij twee scholen lag de opkomst laag en werd gezocht naar andere methodieken (nl. verteltassen). Ook werd er duidelijk en lang op voorhand gecommuniceerd met de ouders zodat eventueel werkende ouders zich kunnen vrijmaken.
Voortzetting van project
De ‘uitstappen’ kregen vijf jaar ondersteuning van de Stichting Koningin Paola. Een en ander zou worden voortgezet mits aanpassingen en/of bijkomende financiering. Kleinere uitstappen (bv. boerderij, politie, containerpark, bibliotheek) kunnen door de school zelf worden opgenomen of ingebed worden in de schoolreis. Voor sommige uitstappen kan de school voorschieten en later worden terugbetaald. Bv. na voorschot van de school wordt de uitstap aan de boerderij terugbetaald door het Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing vzw en de vzw ‘Plattelandsklassen’ i.s.m. de provincie Limburg. Verder werd nog samenwerking gezocht met RIMO en de vzw Warm Hart.
De kleuterprojecten worden nog steeds verdergezet. Het schoolopbouwwerk heeft er samen met het lokaal bestuur voor gekozen om de nadruk te leggen op de kleuters van de laatste kleuterklas en hun ouders. Bij de vzw Kind en Taal en/of het Centrum voor Basiseducatie, kunnen de kleuterscholen daarnaast een gelijkaardig aanbod aanvragen voor de andere leeftijdsgroepen.
De scholen hebben ook de keuze gekregen om de intensiteit van de samenwerking mee te bepalen. In vier scholen vindt het kleuterproject nog steeds op wekelijkse basis plaats. Verder kiest één school ervoor om de ouders 10 keer op een schooljaar uit te nodigen voor een kleuterproject. In een andere school wordt er omwille van de grote interesse vanwege de ouders, gekozen om de groep op te delen in twee kleinere groepen. Deze ouders worden tweewekelijks bereikt. Verder wordt er in drie scholen voor gekozen om de ouders een drietal keer per jaar uit te nodigen voor thematische activiteiten in samenwerking met het schoolopbouwwerk.
De uitstappen zijn omwille van financiële redenen gereduceerd tot één hoofduitstap bij de scholen met een wekelijkse en tweewekelijkse activiteit. Daarnaast wordt er in samenwerking met het sociaal huis een terugbetaling aangevraagd bij het participatiefonds voor een bezoek aan de Wetenschaps- en Techniekacademie te Houthalen-Helchteren, waar de kleuters samen met hun ouders kunnen genieten van een aantal workshops. Ook een bezoek aan het Berenhuis, waar de nadruk ligt op verhalende kunstwerken en meertaligheid, behoort tot de mogelijkheden.
In het aantal scholen werd het boerderijbezoek vast ingebed in het schoolaanbod.
Contactgegevens
Sofie Vanderlinden
Gemeentebestuur Houthalen-Helchteren
Afdeling Samenleving, team maatschappelijke participatie, schoolopbouwwerk en coördinatie spelotheek ’t Dobbelsteentje (4/5)
Pastorijstraat 30, B-3530 Houthalen-Helchteren
Tel : 011/49 22 34 – sofievanderlinden@houthalen-helchteren.be
Inky Petrlic
Gemeentebestuur Houthalen-Helchteren,
Afdeling Samenleving, team maatschappelijke participatie, schoolopbouwwerk (halftijds)
Pastorijstraat 30, B-3530 Houthalen-Helchteren
Tel: 011/49 22 33 – inkypetrlic@houthalen-helchteren.be
Vicky Broux
Gemeentebestuur Houthalen-Helchteren,
Afdeling Samenleving, team maatschappelijke participatie, schoolopbouwwerk en seniorenwerking (halftijds)
Pastorijstraat 30, B-3530 Houthalen-Helchteren
Tel: 011/49 22 31 – vickybroux@houthalen-helchteren.be
Karin Hufkens
Gemeentebestuur Houthalen-Helchteren
Afdeling Samenleving, team maatschappelijke participatie, schoolopbouwwerk en contactpersoon opvoedingswinkel West-Limburg (4/5)
Pastorijstraat 30, B-3530 Houthalen-Helchteren
Tel : 011/49 22 32 – karinhufkens@houthalen-helchteren.be