Initiatiefnemers (school/vzw en leerlingenpopulatie)
Het project werd in 2014 ingediend door ODiCe (Oost-Vlaams diversiteitscentrum), Gent. Sinds 1 januari 2015 maakt de vzw ODiCe deel uit van het Agentschap Integratie en Inburgering. De kerntaken van ODiCe zijn: het bevorderen van gelijke kansen voor etnisch culturele minderheden en van het samenleven in diversiteit.
Beginsituatie
Veel jongeren in Vlaanderen verlaten het secundair onderwijs zonder diploma of getuigschrift (ongeveer 9% in 2012). De ongekwalificeerde uitstroom treft vooral leerlingen uit het beroepsonderwijs en heeft zware negatieve gevolgen voor deze groep en voor de samenleving. Deze jongeren vinden zeer moeilijk een plaats op de arbeidsmarkt.
Het project ‘Expeditie geslaagd’ richt zich naar het derde en vierde jaar bso in Oost-Vlaamse scholen en wordt overwegend aangekocht met middelen uit de GOK-subsidies aangevraagd bij de provincie Oost-Vlaanderen.
Doelstelling en concretisering
‘Expeditie geslaagd’ wil jongeren motiveren om naar een diploma toe te werken, bewust maken van de effecten van hun socio-economische achtergrond op hun slaagkansen, stimuleren om verantwoordelijkheid te nemen voor hun schoolloopbaan en leren zorgzaam om te gaan met elkaar. Daarnaast wil het leerkrachten ondersteunen in hun rol als coach om deze doelen te bereiken.
Door te werken met leerlingen uit de tweede graad willen de initiatiefnemers schooluitval en ongekwalificeerde uitstroom in de derde graad voorkomen.
Om dit te realiseren geeft een medewerker van ODiCe – elk jaar in 4 à 7 scholen – een zevental motiverende, stimulerende en bewustmakende lesblokken (twee aaneensluitende lesuren) in het derde en vierde jaar beroepssecundair onderwijs. De lesmomenten gaan steeds door bij dezelfde leerkracht in hetzelfde vak (Project Algemene Vakken of aanverwante).
De lessessies worden opgebouwd rond thema’s als ‘Mijn studiekeuze’, ‘Mijn familie’, ‘Mijn vrienden’, ‘Het echte leven’, ‘Getuigenis ervaringsdeskundige’, ‘Zelfevaluatie (leerlingenklassenraad)’, enz.
De projectmedewerker werkt drie jaar met dezelfde leerkracht. De intensiteit van begeleiding verschilt naargelang het werkjaar. Het eerste jaar maakt de projectmedewerker de projectplanning op met de begeleiders, geeft zelf de lessen en de leerkrachten leren door te observeren. Er volgt een bespreking over een coachende houding. In het tweede jaar geeft de leerkracht zelf de lessen, maar worden deze voorbereid, gevolgd en van feedback voorzien door de projectmedewerker. In het derde jaar wordt het nog meer uit handen gegeven en wordt enkel ondersteuning bij de voorbereiding gegeven op vraag van de leerkrachten.
Daarnaast wordt ook ingezet op het uitwerken van een educatieve uitgave, nl. een begeleidersmap voor leerkrachten die PAV geven.
Het lessenpakket ‘Expeditie geslaagd’ werd uitgegeven in een zorgvuldige en aantrekkelijke vorm en bevat: een banner met auto -verplaatsbaar op de tijdslijn van het project- die kan worden opgehangen in de klas; een leerkrachtenbundel in boekvorm en op stick; lesvoorbereidingen, werkblaadjes voor de leerlingen en een comedy-show van Ramzi Zergkane.
Geboekte vooruitgang
Uit de evaluaties per les komen een aantal pluspunten naar voor:
– de leerlingen krijgen een zicht op een toekomst zonder diploma en denken na over de oorzaken van vroegtijdig schoolverlaten;
– leerlingen leren zelf een sociaal netwerk opstellen en denken na over de mogelijkheden die hun netwerk hen biedt;
– de bedrijfsbezoeken houden mogelijke stageplaatsen in voor de leerlingen;
– leerlingen worden gemotiveerd om hun diploma te halen;
– de directie krijgt een beter zicht op het functioneren van de leerlingen en van de hele onderwijsinstelling.
– met de methodiek ‘leerlingenklassenraad’ werkt de school aan het versterken van leerlingen in hun zelf-sturing én oefent ze in het realiseren van basisdemocratie omdat de leerlingen een stem krijgen in het evaluatieproces.
Niet verwachte effecten
Gaandeweg werd ontdekt dat de betrokkenheid van de leerlingbegeleiders in het traject een grote meerwaarde kan zijn. De inzet van leerlingenbegeleiding in lestijden in kader van de vakoverschrijdende eindtermen is baanbrekend in het regulier secundair onderwijs.
Een ander onverwacht effect is dat het project ‘Expeditie geslaagd’ de schoolvisie over leerlingenbegeleiding naar boven brengt en uitvergroot.
Hefbomen en moeilijkheden
Het project vertrekt vanuit een organisatie met een grote know how omtrent gelijke kansen voor etnische culturele minderheden en het samenleven in diversiteit. Dit geeft een degelijke voedingsbodem voor de coachende houding van de begeleider die de lesblokken geeft.
Het project kende ook een aantal moeilijkheden.
Vooreerst viel, sinds het tweede werkjaar de coördinator en drijvende kracht achter dit project deels uit. Positief is dat het project bleef doorlopen, maar het draaide niet op volle kracht, er ging know how verloren en de ontwikkeling van de begeleidersmap liep vertraging op.
Daarnaast waren er doorheen het project wat leerpunten met betrekking tot de lessessies. Zo diende er over gewaakt te worden dat er voldoende tijd overbleef voor de nabespreking per les en was het nodig om verder te differentiëren inzake methode (o.a. werken met getuigenissen, filmpjes, tussentijdse opdrachten) en inzake aanbod voor het derde en vierde jaar. In het derde jaar kan meer aandacht gaan naar talenten, studiekeuze, teambuilding en in het vierde jaar naar budgetbeheer, link met het werkveld, maatschappelijke positie.
Verder bleek het heel moeilijk om de coachende houding te implementeren als er onvoldoende zorgbeleid is binnen de school.
Voortzetting van project
Na de vijf jaar ondersteuning door de Stichting wordt het pakket ‘Expeditie Geslaagd’ betalend aangeboden aan de scholen. De kostprijs is afhankelijk van de intensiteit van de begeleiding en dekt de personeelskosten; het lesmateriaal wordt, tot uitputting van de voorraad, gratis ter beschikking gesteld.
Er wordt in drie types begeleidingen voorzien:
– workshop: het lessenpakket wordt voorgesteld in een workshop en aan de hand van twee adviesgesprekken. Daarna gaan de leerkrachten zelfstandig aan de slag;
– individuele begeleiding: de lessenreeks wordt actief begeleid in een bepaalde school, in samenwerking met een leerkracht die hiervoor tijd kan vrijmaken;
– groepsbegeleiding: een leer- en coachingstraject met meerdere scholen in dezelfde omgeving. De groep bestaat uit maximum drie scholen met minimum twee afgevaardigden per school. De leerkrachten die de expedities zullen begeleiden worden samen gecoacht.
In 2019-2020 werd een workshop georganiseerd in samenwerking met de Provincie Oost-Vlaanderen en werden 25 deelnemers bereikt. Na en workshop binnen het LOP Zuid-Oost Vlaanderen werden drie scholen bereid gevonden om in het aanbod van groepsbegeleiding te stappen.
Contactgegevens
Agentschap Integratie & Inburgering Gent (ODiCe vzw), Elfjulistraat, 39A, 9000 Gent.
Tel. 02 701 75 00
Contactpersonen: Melissa Papeleu, Nadia El Allaoui en Andy Deburchgraeve:
melissa.papeleu@integratie-inburgering.be
nadia.elallaoui@integratie-inburgering.be
andy.deburchgraeve@integratie-inburgering.be
