Initiatiefnemers
Het project Marco Polo’s XXL werd in 2006 ingediend door SISO 2 Marco Polo (Stedelijk Instituut voor secundair onderwijs), een school gelegen in hartje Seefhoek Antwerpen met opleidingen bso verzorging en mode en een afdeling OKAN.
Beginsituatie
De school ligt in Antwerpen en reflecteert de grootstedelijke problematiek. Aspecten als kansarmoede, diversiteit, interculturaliteit, taalarmoede en socio-emotionele problematieken zijn bij de leerlingen terug te vinden. De kinderen komen uit 45 verschillende landen.
Door de veranderende socio-economische realiteit in de buurt heeft de school nog enkel beroepsopleiding, nl. voeding-verzorging en mode. Daarnaast werd een paar jaar geleden ook een OKAN-klas (Onthaalklas voor Anderstalige Nieuwkomers) ingericht.
Vóór 2006 liep er een veelheid aan initiatieven, genomen door individuele leerkrachten of kleine groepjes. In 2006 werd beslist om via het concept Brede School een ruim kader te creëren waarbinnen de bestaande initiatieven naast een aantal nieuwe deelprojecten geïntegreerd werden.
Tijdens de projectduur kreeg binnen de school de opleiding ‘gezinsmanagement’ ondersteuning als ‘proeftuin’ van het departement onderwijs.
Doelstelling en concretisering
‘Marco Polo goes XXL’ is een zeer ruim maatschappelijk-educatief project. Vertrekkend vanuit de individuele leerling (vooral allochtonen, kansarmen) wil men een breed kader aan initiatieven en ondersteuningsmodaliteiten creëren die de emancipatie en de integratie van de leerlingen en hun ouders moeten bevorderen en ook het wederzijds begrip tussen de leerlingen en de buurt waarin zij wonen en/of naar school gaan. De leerling staat centraal maar maakt deel uit van een breed sociaal netwerk waarbij partners uit verschillende achtergronden hun rol kunnen spelen in de ontwikkeling van de leerling. Deze partners situeren zich op verschillende niveaus: de school zelf, de ouders, de buurt, vrienden, maatschappij, enz.
Het hele project werd opgehangen aan vier pijlers, nl. leerling en school, leerling en ouders, leerling en gezondheid/vrije tijd en leerling en buurt/maatschappij. Onder deze pijlers werden tientallen deelprojecten ondergebracht. Alle leerkrachten zijn bij één van de deelprojecten betrokken. Er is een vast vergadermoment nl. woensdagmiddag van 12u tot 13u.
Pijler 1: leerling en school
Er werd vastgesteld dat de richtingen (voeding-verzorging en mode) in hun traditionele vorm niet volstaan om al de leerlingen te bieden wat ze nodig hebben. Er werden twee bijkomende richtingen uitgedacht, nl. de beroepsopleiding gezinsmanagement (enkel derde graad) en de schakelklassen
– De opleiding gezinsmanagement is een beroepsopleiding die in hoofdzaak allochtone meisjes voorbereidt op hun rol in de maatschappij.
– De hoofddoelstelling van de schakelklassen is om via een goed uitgebouwd vakkenpakket ex-okanleerlingen beter voor te bereiden op de moeilijke overstap naar het vervolgonderwijs.
Voor ‘gezinsmanagement’ en de ‘schakelklassen’ wordt samengewerkt met een zeer breed veld aan partners uit allerlei categorieën.
– Naast deze twee bijkomende richtingen, zijn er nog tal van andere activiteiten die de interactie tussen leerling en school moeten verbeteren: het ontwikkelen van een uitgebreid taalbeleid, de keuze voor alternatieve, meer functionele evaluatievormen en een pakket werkvormen dat van de leerlingen verantwoordelijke, zelfsturende en geëmancipeerde burgers moet maken.
Pijler 2: leerling en ouders
Men wil de ouders via ervaringsgerichte informatie en sensibilisering vertrouwd maken met de school. Hiertoe werden verschillende initiatieven ontwikkeld.
– De school investeerde in het uitbouwen van een gestructureerde en efficiënte ouderwerking.
Men startte met het TheeMaCafé. Op de tweede maandag van elke maand worden de ouders uitgenodigd en behandelt men een bepaald thema (bv. de brede school, vrijetijdsbesteding, puberteit, enz.). Er worden tolken (stedelijke tolkendienst) ingeschakeld voor de verschillende talen en er wordt een kinderhoek ingericht waarin moeders hun kinderen kunnen laten tijdens het contactmoment.
– Er werd een taalklas Nederlands voor ouders ingericht in de school. Enkele uren per week kunnen ouders hier Nederlands leren. Dit gebeurt in samenwerking met studenten van de Hogeschool Antwerpen.
– Er is ook een klusjesatelier waarbinnen de leerlingen van de technische schakelklas kleine klussen opknappen in en buiten de school.
Pijler 3: leerling en zichzelf/vrije tijd
– Het gezondheidsproject:er iselke week de gezonde donderdagwaarop leerlingen goedkoop vers fruit en verse soep kunnen aankopen op de speelplaats. Er werd allerhande sportmateriaal aangekocht. Verder is er ook i.s.m. Sensoa een groot project rond relatie- en seksuele vorming bij okan-leerlingen.
– Het vrijetijdsproject:de woensdagnamiddag wordt er voor de leerlingen een gratis activiteit georganiseerd in samenwerking met verschillende partners. De bedoeling van deze activiteiten – het aanbod is zeer ruim (o.a. zaalvoetbal, initiatie buikdans, bezoek aan tekenschool) – is vooral om de leerlingen kennis te laten maken met verschillende vormen van vrijetijdsbesteding.
Tijdens de schoolvakanties is er in de stad een enorm aanbod aan sportieve en culturele activiteiten voor jongeren. De school wil in de eerste plaats de leerlingen helpen om dit aanbod te leren kennen en vervolgens hen er ook naartoe begeleiden.
Pijler 4: leerling, buurt en maatschappij
– het Mytyl-projectiseen initiatief waarbij leerlingen uit verschillende klassen van de school een heel jaar lang op regelmatige basis samenwerken met een lagere school en met een school voor mentaal en fysiek gehandicapte jongeren. Op het einde van het schooljaar gaan alle betrokken leerlingen samen een week op zeeklassen en wordt alles wat ze het voorbije jaar gerealiseerd hebben, voorgesteld in een spectaculaire slotshow.
– Leerlingen van de sociale schakelklas en van de derde graad verzorging werken verschillende activiteiten uit voor bejaarden. Er zijn koffiekransjes, er wordt een toneelstuk gemaakt dat wordt opgevoerd in verschillende RVT’s in de buurt, er zijn spelletjesnamiddagen, begeleiding van de bejaarden tijdens uitstappen, enz.
– De leerlingen van de tweede graad verzorging en van gezinsmanagement zorgen voor een gezond ontbijt, verzorgen voorleesmomenten, enz. en de leerlingen van de richting mode maken leuke dekentjes voor de kleuters.
– In het deelproject soepbedeling wordt door verschillende klassen een grote hoeveelheid verse soep gemaakt die vervolgens door de leerlingen zelf wordt uitgedeeld in een daklozencentrum in de buurt.
– Jaarlijks wordt een grote interculturele projectweek georganiseerd. Hierbij werken leerlingen in klasoverstijgende groepjes aan verschillende creatieve werkstukken. Op het einde van de week volgt een groot toonmoment met deze werkstukken.
Geboekte vooruitgang
De verschillende initiatieven beïnvloeden de beeldvorming bij de leerlingen over gehandicapten, kleuters, bejaarden. De keuze voor hun stages worden hierdoor vergemakkelijkt en hun vaardigheden worden aangescherpt.
Ook de ouders en de buurtbewoners gaan positiever naar de school kijken. Ouders hebben vertrouwen in de school en de bewoners ervaren geen overlast van de jongeren.
Niet verwachte effecten
De taakbelasting voor de betrokken collega’s was hoger dan aanvankelijk verwacht. Opvolging van de initiatieven, individuele begeleiding van leerlingen, regelmatig overleg over en bijsturen van initiatieven vroeg meer tijd dan verwacht en bleek niet altijd eenvoudig te combineren met het werk als leerkrachten.
Hefbomen en moeilijkheden
Belangrijke hefbomen binnen dit project zijn enerzijds de projectmatige aanpak – men werkt met duidelijk vooropgestelde doelstellingen, tussentijdse evaluaties en bijsturingen- en anderzijds dat het grote enthousiasme bij de directie en de leerkrachten.
De initiatiefnemers oordelen dat er na de vijf jaar nog een aantal knelpunten blijven. Omdat het over een zeer breed project gaat, blijft het bewaken van de doelstellingen en de continuering zeer moeilijk. De school heeft twee mechanismen ingebouwd om deze problemen op te vangen. Vooreerst is het project ingebed in een duidelijke hiërarchische structuur. Twee leerkrachten nemen de algemene coördinatie op zich en de andere leerkrachten zijn per twee of drie verantwoordelijk voor één van de vele deelprojecten. Op die manier ontstaan er een hele reeks werkgroepen die vrij autonoom, maar onder controle van de algemene coördinatie, hun werkplannen en doelstellingen verder uitwerken en de contacten met de verschillende partners verzorgen. Dit betekent dat je van alle leerkrachten een gelijkwaardige inzet moet verwachten en dat is niet altijd evident. Daarom heeft men een tweede mechanisme voorzien waardoor de bijkomende werkdruk voor leerkrachten zo laag mogelijk wordt gehouden. Alle deelprojecten worden naar inhoud zoveel mogelijk ingekapseld in de bestaande lesprogramma’s. Een klas en een leerkracht nemen alleen maar deel aan een project als dit aansluit bij hun eindtermen en leerinhouden.
Voortzetting van project
Tijdens de voorbije schooljaren is met succes geprobeerd om de verschillende deelprojecten (bejaardenwerking, kleuterwerking, soepbedeling, klusjesatelier, enz.) zo optimaal mogelijk te integreren in het reguliere schoolgebeuren. Voor die deelprojecten is het netwerk ondertussen ook al zo uitgebreid dat partners zelf andere partners en vormen van samenwerking aanbrengen. Veel activiteiten en initiatieven worden op dit ogenblik niet meer als projecten beschouwd maar maken integraal deel uit van de gewone schoolwerking. Leerkrachten hebben in hun vakgebied de nodige autonomie gekregen om de verschillende activiteiten verder uit te bouwen en te optimaliseren, hierbij rekening houdend met de globale visie van de school.
In 2018 wordt het project nog verdergezet. Een aantal deelprojecten werden omwille van haalbaarheidsredenen en onvoldoende rendement stopgezet (bv. klusjesatelier); andere deelprojecten bestaan nog steeds en werden verder uitgebreid en professioneel uitgebouwd (o.a. vrije tijd, MYTYL).
Momenteel wordt een zeer uitgebreide jeugd- en vrijetijdswerking (Boutique Monique – zie project 2016) uitgebouwd in de school. Boutique Monique bouwt verder op de fundamenten die werden gelegd binnen het project Marco Polo XXL.
Huidige contactgegevens
Joris Verlinden
Coordinator, Stedelijk Lyceum Offerande
Offerandestraat 19, B-2060 ANTWERPEN
Tel : 03/502 18 60 – Joris.verlinden@so.antwerpen.be