Initiatiefnemers
Bij de start van het project in 1999 zijn bewoners, 4 basisscholen, 2 kinderdagverblijven en meerdere professionele organisaties betrokken, nl. Schoolopbouwwerk uit De Poort-Beraber, Jeugdwelzijnswerk Kadanz, Stedelijk PMS-centrum, Brugfiguren, Centrum Basiseducatie Leerpunt. Het Opbouwwerk Steunpunt Gent (RISO-Gent, regionaal instituut voor samenlevingsopbouw) neemt de coördinatie en logistieke ondersteuning op zich. De samenwerking wordt tijdens het project nog verder uitgebreid, o.a. met de lerarenopleiding voor kleuterleid(st)ers
Beginsituatie
Met verschillende bevolkingsgroepen en culturen in de wijk verloopt het samenleven niet altijd eenvoudig. In ‘98-99 had in de wijk een bevraging plaats rond de thema’s ruimtelijke ordening, kleine dagelijkse ergernissen en onderwijs.
Omdat er vanuit onderwijs vaak defensief gereageerd werd op bemerkingen en verzuchtingen van bewoners wou men de beide partijen samen in het proces betrekken. In een groep met enerzijds 15 bewoners en 13 “oplossers” (4 scholen, 2 kinderdagverblijven, 2 PMS-centra, schoolopbouwwerk, buurtwerk en brugfiguren) werden aan de hand van de DIP-methode (d.i. doelgerichte interventieplanning) de problemen geanalyseerd, oplossingen aangereikt en binnen deze oplossingen prioriteiten vastgelegd. De voorbereidingsgroep wordt de Stuurgroep Onderwijs die het hele project continu opvolgt.
Doelstelling en concretisering
Het project beoogt de verwachtingen van het onderwijs en van de ouders/kinderen uit de wijk beter op elkaar af te stemmen. De focus van het project ligt op: een betere bekendmaking van het onderwijsaanbod, voor- en naschoolse opvang en activiteiten, huistaakbegeleiding, extra vormingskansen voor leerkrachten en ouders en op een grotere bereikbaarheid van de scholen.
Dit krijgt concreet vorm in een aantal subdoelstellingen en activiteiten:
1. Om de bewoners te sensibiliseren voor het onderwijs in de buurt werd onder meer voorzien in de opmaak en verspreiding van een gemeenschappelijke brochure waarin de vier basisscholen en de twee kinderdagverblijven zichzelf voorstellen; een andere brochure bevat de mogelijkheden aan vakantie-opvang binnen de wijk. Via allerlei kanalen (o.a. panelen, affiches, folders en zelfgemaakte video’s) wordt informatie verspreid over de activiteiten van de Stuurgroep Onderwijs en over diverse initiatieven in de wijk buurt bekend gemaakt.
2. Om de buurtgerichte functie van scholen in de verf te zetten, werden allerlei naschoolse activiteiten uitgebouwd voor kinderen uit de buurt (o.a. kinderbibliotheek Baloe) en werden ook activiteiten georganiseerd voor leerkrachten om de buurt en haar bewoners beter te leren kennen (o.a multiculturele wijkwandelingen).
3. Om taal- en leerproblemen bij kinderen te voorkomen, worden ouders, scholen en vrije tijdsbesteding extra gestimuleerd om de taalontwikkeling te ondersteunen.
4. Niet alle ouders beschikken over de nodige informatie om hun kinderen op te voeden. Er werden extra vormingskansen geboden. O.a. voorleessessies in de kinderbibliotheek en informatieve bijeenkomsten rond het belang van voorlezen aan jonge kinderen. Studenten van de Arteveldehogeschool komen thuis voorlezen aan kleuters van de vier wijkscholen. Een schooloverstijgende werkgroep met leerkrachten brengt ideeën aan en zorgt voor uitwisseling van ervaringen.
5. Voor het verduidelijken aan de ouders welke de visie en de werking van de scholen is rond huiswerk, taken, agenda’s, enz. wordt het Centrum Basiseducatie Leerpunt ingeschakeld. Zij bekijken met de leerkrachten van de vier wijkscholen hoe het systeem van huiswerk en agenda’s vereenvoudigd kan worden rekening houdend met de taalproblemen en het gebrek aan leerervaringen van sommige ouders. Basiseducatie geeft ook aan groepen ouders ‘Nederlandse taallessen op de schoolvloer’. Deze actie wordt ondersteund door de werkgroep ‘kwaliteit’ (met bewoners, directies en zorgcoördinatoren).
6. In samenwerking met het preventieproject omtrent verkeersveiligheid van het educatief centrum van de Gentse Politie werd in de vier wijkscholen gewerkt rond verkeersveiligheid met het oog op een betere bereikbaarheid van de scholen.
Geboekte vooruitgang
Tijdens een rondetafelgesprek werd het project grondig geëvalueerd door de bewoners, de deelnemende scholen en de omringende organisaties.
– Bewoners zeggen dat zijveel meer informatie krijgen over onderwijs- en opvangmogelijkheden in de wijk. De bewoners denken dat het project effect heeft op de beeldvorming van de scholen en vinden een wijkbibliotheek belangrijk om kennis te maken met boeken.
– Scholen zijn zich bewuster geworden van de buurt, de poorten staan meer open naar de buitenwereld en er wordt meer gelet op de uitstraling naar de buurt. Het gevoel van wantrouwen van zowel allochtone als autochtone bewoners ten opzichte van de scholen is verminderd. De blik van de scholen over hoe bewoners kijken naar de buurt en het onderwijs is verduidelijkt.
– De omringende organisaties vinden dat via het samenwerkingsverband andere organisaties en scholen een gezicht krijgen en dat men elkaar beter leert kennen. Men krijgt meer directe toegang tot alle partners in de buurt en een aantal ideeën worden in samenwerking gerealiseerd (o.a. leerkrachten krijgen uitleg over hoe omgaan met een kansarmer publiek).
Niet verwachte effecten
– Meer en meer activiteiten die op woensdagnamiddag worden georganiseerd in de lokalen van de wijkscholen, worden opgenomen door buurtbewoners die zich spontaan aanboden.
– Voorlezen in gezin door studenten. Vijf voorleesbeurten in het gezin waren verplicht voor de opleiding, maar sommige studenten blijven –ondanks de vooroordelen bij de start- op vrijwillige basis verder voorlezen
Hefbomen en moeilijkheden
Het project maakt gebruik van een aantal hefbomen:
– Van bij de start wordt er planmatig (projectmatig) gewerkt. Er werd een degelijke voorbereiding uitgevoerd, met o.m. de DIP-methode. Hierdoor zijn de problemen gekend zoals deze door de betrokkenen werden ervaren en werden prioriteiten vastgelegd in de voorgestelde oplossingen. Door de ondersteuning vanuit het opbouwwerk werd de methodiek van het projectmatig werken kwaliteitsvol toegepast.
– Een sterke stuurgroep begeleidt het hele project. De voorbereidende werkgroep (met alle betrokkenen) werd de stuurgroep van het project, nl. Stuurgroep Onderwijs. Deze volgde het project van bij de start actief op.
– Voor meerdere activiteiten wordt een aparte werkgroep samengesteld. Door hun trekkers- en opvolgingsrol geven deze werkgroepen een sterke dynamiek aan het project.
– Er is aandacht voor de bekendmaking van het project, dit zowel op wijkniveau als bovenlokaal. Bv. groot promotiemoment bij het eenjarig bestaan van de kinderbibliotheek.
Het project kent ook weerstanden en moeilijkheden:
– Weerstand bij de studenten om aan huis te gaan voorlezen. Meer informatie en begeleiding kunnen deze vooroordelen ombuigen.
– Er ging zeer veel tijd en energie naar het zoeken van middelen en strategieën om het project te laten voortbestaan.
Voortzetting van project
Om tot een structurele inbedding van het project te komen werden gesprekken gevoerd met beleidsverantwoordelijken op Vlaams en op stedelijk niveau. Op het einde van de vijf jaar ondersteuning als project van School van de Hoop, werd het project gefinancierd vanuit de Stedenfondsmiddelen.
Het project ‘Mijn kind groeit op in de Wijk’ was de “eerste” Brede School in Gent en werd gecoördineerd door Samenlevingsopbouw (RISO) in de wijk Sluizeken-Tolhuis-Ham.
In 2004 staat ‘Brede School’ op de agenda van het Vlaamse Beleid en vindt de term Brede School zijn ingang in het Regeerakkoord. Er wordt een referentiekader uitgewerkt en Brede school wordt omschreven als ‘een netoverschrijdend samenwerkingsverband tussen verschillende sectoren waaronder één of meerdere scholen die maximale ontwikkelingskansen voor alle kinderen en jongeren creëert, binnen een wijk/buurt’.
Verder bouwend op het referentiekader Brede School dat in de periode 2006-2009 ontwikkeld werd op basis van de proefprojecten Brede School, wordt het concept geïntroduceerd in het Vlaams Regeerakkoord van 2009. In 2008 nam de Stad Gent de Brede Schoolwerking over voor de wijk Sluizeken-Tolhuis-Ham. Tussen 2006 en 2013 werden verschillende proefprojecten vanuit verschillende beleidsdomeinen gelanceerd om Brede School op het terrein uit te bouwen. In Gent is de werking Ledeberg en Nieuw Gent daaruit ontstaan.
In het Vlaams regeerakkoord 2014 wordt Brede School niet vermeld. In Gent wordt Brede School wel één van de speerpunten van het beleid van de schepen van onderwijs.
In Gent kende de Brede Schoolwerking een serieuze uitbreiding en een zekere evolutie. Haar werking bestaat in 2018 uit het opzetten van kwaliteitsvolle leermomenten (verbreden van de leer- en leefomgeving) waarbij telkens één of meerdere scholen als vertrekpunt dient en met een andere sector(en) wordt verbonden. Leren en integrale ontwikkelen staan centraal en er wordt bijgevolg doelgericht en constructief samengewerkt met organisaties die betrokken zijn bij de ontwikkeling van kinderen en jongeren. Het betreft kinderen van 0 tot 18 jaar, zowel binnen als buiten de schooltijd, met aandacht voor de meest kwetsbare groep (nastreven van gelijke kansen).
In 2018 zijn er tien Brede Schoolwerkingen in Gent, nl. Sluizeken-Tolhuis- Ham (1999), Brugse Poort-Rooigem (2004) St.- Amandsberg (2006), Nieuw Gent (2006), Bloemekeswijk (2009), Ledeberg-Moscou (2009)-Vogelhoek (2016), Muide- Meulestede-Afrikalaan (2012), Rabot- Blaisantvest (2014), Gentbrugge (2016), Bernadette (2016).
Contactgegevens
Mevr. Joke Blomme
Stad Gent, Onderwijscentrum Gent
Coördinator Brede School Sluizeken-Tolhuis-Ham
Keizerkarelstraat 1, B-9000 Gent
0473/69 87 96
Mevr. Jo Dreezen
Stad Gent, Onderwijscentrum Gent
Keizerkarelstraat 1, B-9000 Gent
0485/50 85 27 – jo.dreezen@debuurt.be
Website Brede School Gent: