Initiatiefnemers
Het project werd ingediend in 1999 door het schoolopbouwwerk (verbonden aan de CLB’s van het vrij- en het gemeenschapsonderwijs en aan het lokaal integratiecentrum), de Stedelijke Bibliotheek en het wijkcentrum ‘Aan ’t Spoor’. Het project liep in nauwe samenwerking met twee scholen en andere welzijnsvoorzieningen.
Beginsituatie
Het schoolopbouwwerk Ronse maakte een studie van het onderwijslandschap en stelt vast dat het groot aantal anderstalige leerlingen in de scholen extra aandacht vraagt voor de taalontwikkeling. Zowel bij de scholen als bij de ouders leeft de behoefte om rond ‘taalstimulatie’ te werken.
Doelstelling en concretisering
De verschillende acties om de taalstimulatie voor kansarme kinderen te verbeteren liepen onder twee noemers 1) Biboek, nl. de verwezenlijking van een lees- en prentenboek door kinderen uit het lager onderwijs, een huis-aan-huis voorleesactie bij gezinnen die het minst vertrouwd zijn met het lezen en vertellen en de oprichting van een ‘mobiele boekendoos’ en 2) School naar de Knoppen, nl. de realisatie van een gemeenschappelijke website.
– Lees- en prentenboek. Leerlingen van het vierde tot het zesde leerjaar schrijven een kort verhaal of maken een tekening. Uit die werkjes wordt een selectie gemaakt voor het lees- en prentenboek ‘Het vliegend kind’. De leerlingen worden ondersteund door de leerkrachten, een jeugdauteur en een illustrator. Bij dit boek hoort ook een bijlage met tips voor ouders of vrijwilligers die willen voorlezen aan kinderen.
– Voorleesactie. De vrijwilligers krijgen opleiding ter ondersteuning van het voorlezen-aan-huis door de Stichting Lodewijk De Raet. Basiseducatie organiseert een opleiding ‘Leesplezier’ voor laaggeschoolden. De eerste jaren verliep het voorlezen aan huis, in het vierde jaar werd geopteerd om de voorleesmomenten op verschillende locaties te laten doorgaan, telkens met een aangepast verhaal. Aanvankelijk worden de kinderen en ouders begeleid naar de bibliotheek. Er werd een stappenplan uitgewerkt zodat de ouders er geleidelijk toe komen om zelf voor te lezen en naar de bibliotheek te gaan.
– De ‘mobiele boekenbox’. Deze is gekoppeld aan de openbare bibliotheek van Ronse en voorziet in een uitbreiding van het bestaande aanbod. De box staat ter beschikking van de vrijwilligers die voorlezen maar ook van andere initiatieven als het wijkcentrum, Kind en Gezin, enz.
– Website. ‘School naar de knoppen’ is een netoverschrijdende website waarbij preventie, taalverrijking en de kinderen zelf centraal staan. Doorheen de verschillende rubrieken op de website kunnen de leerlingen hun creativiteit ontwikkelen, in contact gaan en informatie uitwisselen met leeftijdsgenootjes van andere scholen, zichzelf voorstellen aan de hand van werkjes, tekeningen, poëzie, foto’s, enz. (De Kinderbox). Het project en de Stichting Koningin Paola worden voorgesteld op de website (Het Project), evenals beide scholen, Decroly en Glorieux (Blik op School). Kinderen krijgen ook de kans om hun thuissituatie, hun cultuur en het beroep van de ouders in beeld te brengen aan de hand van foto’s (Mijn thuis op de buis). Er werd ook een rechtstreekse link voorzien met de stedelijke jeugddienst, de schepen van jeugd en het voltallige schepencollege. Zij beantwoorden de vragen van de kinderen (Op stap met de burgemeester). De site geeft ook een overzicht van interessante websites voor leerlingen en voorziet een link met kinderrechten en leerlingenparticiaptie. De website werd volledig gerealiseerd en officieel voorgesteld aan pers en geïnteresseerden.
Na vijf jaar werd het project geheroriënteerd. Met de twee ankerscholen worden ‘journalistengroepjes’ gevormd. Deze leerlingen worden begeleid door de ICT-coördinatoren.
Om vermelde acties goed uit te voeren worden vrijwilligers opgeleid om voor te lezen. Hiervoor worden basiseducatie en het integratiecentrum ingeschakeld.
Laaggeschoolde ouders krijgen de kans een opleiding te volgen om het leesklimaat thuis te bevorderen. Daarnaast organiseert basiseducatie een vormingsreeks voor kansarmen en allochtonen rond het gebruik van computer en internet.
Geboekte vooruitgang
Gaandeweg werden ouders gestimuleerd om zelf voor te lezen en met hun kinderen naar de bibliotheek te gaan.
Het aanbod aan voorleesboekjes werd, zowel in de stedelijke bibliotheek als in beide scholen, verbeterd.
Scholen engageerden zich om leerlingen te begeleiden in hun activiteiten om producten (verslagen, tekeningen, foto’s, getuigenissen, etc.) aan te leveren voor de website en om deze website ook regelmatig te updaten.
Een belangrijke realisatie van het project ligt in het netoverschrijdend karakter en in de samenwerking met andere personen en organisaties. De Stedelijke Openbare Bibliotheek werd gaandeweg een zeer belangrijke partner. Bij bepaalde activiteiten werden een jeugdauteur, een professionele tekenaar, het wijkcentrum, basiseducatie, de stedelijke diensten, Kind en Gezin en andere welzijns- en culturele organisaties intensief ingeschakeld.
Niet verwachte effecten
Voorlezen aan huis had als consequentie dat er veel hulpverleningsvragen werden gesteld. De vrijwilligers krijgen op dat vlak professionele ondersteuning van een maatschappelijk werker. Het gaat dan vooral om gericht doorverwijzen.
Het schoolopbouwwerk en ook de onderwijspartners worden door het project actief betrokken bij de uitwerking van het toekomstige beleidsplan van de bibliotheek.
De rechtstreekse link op de website ‘school naar de knoppen’ met de website van de stad, verkleint de afstand tussen leerlingen en een aantal stedelijke diensten (jeugddienst, schepen van jeugd).
Hefbomen en moeilijkheden
Het bijhouden van website door de scholen blijft een moeilijk punt en vraagt continue stimulering. Dit heeft te maken met kennis over opbouw en beheer van een website en ook met de tijdsinvestering dat dit vraagt.
Ouders uit sociaal achtergestelde milieus hebben vaak geen computer of internetaansluiting. Verschillende acties werden hiervoor ondernomen, nl. zoeken naar tweedehandsmateriaal, aanspreken van het bedrijf ECO-PC.
Door de hervorming van het Sociaal impulsfonds en van de CLB’s verkeerden twee opbouwwerkers lange tijd in onzekerheid over hun job. Dit had invloed op de planning en uitvoering van het project. Basiseducatie depanneert door tijdelijk het werkgeverschap op te nemen.
Voortzetting van project
Het project werd sinds 2004 overgenomen door de stedelijke integratiedienst Ronse.
Vijftien jaar later wordt vastgesteld dat het project ‘Biboek’ en ‘school naar de knoppen’ heel wat structureel op gang heeft gebracht in Ronse.
– Het onderwijsopbouwwerk is structureel verankerd en uitgegroeid tot een team van 4 VTE. De uitvoering ligt bij Samenlevingsopbouw Oost-Vlaanderen. De stad subsidieert op jaarbasis de werking met 250.000 €.
– Het voorleesproject is geëvolueerd naar drie nieuwe taalinitiatieven voor kinderen van 5 tot 12 jaar: taalpaleis, leespaleis en studiepaleis. Deze projecten worden gesubsidieerd door de stad. (1) Taalpaleis. Dit project wil kinderen op een speelse wijze naschools in contact brengen met het Nederlands. Het vindt plaats tijdens de vakantieperiodes; (2) Leespaleis. Leesmomenten tijdens het schooljaar (samenwerking onderwijsopbouwwerk – stedelijke bibliotheek ); (3) Studiepaleis. Huistaakbegeleiding tijdens het schooljaar op alle basisscholen van Ronse. Samenwerking van 100-tal vrijwilligers gecoacht door het onderwijsopbouwwerk in nauwe samenwerking met de leerkrachten in de basisscholen. In studiepaleis is speciale aandacht voor het lezen en ook om ouders te laten participeren zodat ze uiteindelijk zelf de begeleiding in handen kunnen nemen.
– De digitale wereld is toegankelijk gemaakt voor de kwetsbare groepen. De computerruimte in bibliotheek, wijkwerking, scholen en volwassenonderwijs zijn uitgebouwd en vrij toegankelijk voor de meest kwetsbare groepen. Om de digitale wereld dichterbij te brengen worden jaarlijks in alle centra vormingen gegeven.
Contactgegevens
Luc Balcaen, Grote Markt, 13, 9600 Ronse, 055/232851
Contactpersoon: Luc Balcaen: luc.balcaen@ronse.be